koło

I.

1. Błędne koło «niekorzystne sytuacje wynikające jedne z drugich, prowadzące do punktu wyjścia, stwarzające sytuację beznadziejną, bez wyjścia»: Toteż dzieci trudne znajdują się często w błędnym kole potępienia i nieufności, wzmagających ich agresję i trudności współżycia z innymi. KiS 1/1977.

2. Jechać, siedzieć (komuś) na kole (kółku) «jechać w bliskiej odległości, doganiać kogoś»: Przy podjazdach pod górę wyprzedza nas dzięki przerzutce, ale na równym doganiamy go i znowu siedzi nam na kole. A. Bobkowski, Szkice.

3. Koła zbliżone do kogoś (do czegoś) «środowisko mające z kimś kontakty, wspólne poglądy i interesy»: Moje wiersze ukazały się w kilku uniwersyteckich czasopismach o zasięgu ograniczonym do kół zbliżonych do reakcji. S. Mrożek, Opowiadania II.

4. książk. Koło fortuny, historii «los, zmienność losu, zmienny bieg wydarzeń»: Gdyby nawet odwróciło się koło fortuny, to wypędzeni i tak nie będą mieli do czego wrócić. Polityka 23/1995.

5. pot. lekcew. Piąte koło u wozu «o kimś lub o czymś niepotrzebnym, zawadzającym»: Na pierwszej wycieczce nie wiadomo dlaczego czuła się nieco jak piąte koło u wozu, choć nowi znajomi prześcigali się w uprzejmościach. TO 23/1998.

Koło się zamyka zob. zamknąć się 1.

Kwadratura koła zob. kwadratura.

W koło Macieju zob. Maciej.

Zaczarowane, zaklęte koło zob. krąg 2.

II.

Chodzić koło kogoś na palcach zob. palec 1.

Chodzić, kręcić się, zakręcić się koło swoich (czyichś) spraw, interesów itp. zob. chodzić 5.